Proces

Verrichting

Resultaat

Stap 1

Intake

Diagnostiek

Vaststellen hulpvraag en oorzakelijke en onderhoudende factoren

Anamnese:

-          Seksualiteit

·         Primaire vs. secundaire anorgasmie

·         Situationeel vs. gegeneraliseerd

·         Alle aspecten van het seksueel functioneren: o.a. ervaring met en beleving van seksuele stimulatie, lichamelijke en subjectieve seksuele respons, angst voor controleverlies

·         Seksuele voorgeschiedenis

·         Relatiesatisfactie

─   Psychiatrische en psychologische co-morbiditeit

─   Lichamelijke co-morbiditeit

·       Medicatiegebruik

-          Hulpvraag

─   Vragenlijsten (op indicatie)

Lichamelijk en laboratoriumonderzoek:

Niet nodig

─   Diagnose gesteld en omschreven in predisponerende, luxerende en onderhoudende factoren

─   Hulpvraag is opgehelderd

Beoordeling

─   Bespreken van bevindingen en behandelopties

─   Formuleren  behandeldoel(en)

─   Vaststellen behandelplan

─   Behandeling of verwijzing:

·       bij comorbide somatische problematiek: verwijzing arts

·       bij dominante psychiatrische problematiek: verwijzing GGZ

·       bij ernstige relatieproblemen: verwijzing relatietherapeut

·       bij onvoldoende eigen expertise: verwijzing arts/psycholoog-seksuoloog NVVS

·       bij stabiele chronische comorbide problematiek: overleg met andere behandelaar voor evt. aanpassing medicatie

Stap 2

Permission

Limited information

Normaliseren

Toestemmen

Voorlichten

Psycho-educatie seksualiteit:

─   Uitleg over:

·       genitale anatomie

·       het belang van genitale en ‘cognitieve’ seksuele stimulatie in een veilige en ontspannen context 

·       zo nodig over rol van hormonen, (chronische) ziekte, medicatie, psychische en relationele factoren

─   Klachten verholpen: terugvalpreventie

─   Klachten niet verholpen: naar stap 3

Stap 3

Specific suggestions

Modificatie van enkele belangrijke oorzakelijke of instandhoudende factoren bij geen of weinig comorbiditeit

Specifieke suggesties en adviezen:

─   Bijstellen leefgewoonten (bijv. tijd maken voor seks)

─   Op zoek gaan naar (en toepassen van) seksuele stimulatie (solo en met partner) ( o.a. Role play orgasme, Fantasie tijdens vrijen met jezelf, Seksuele Fantasie Training, Coitusposities met clitorale stimulatie. Indien ook problemen met opwinding: zie Matrix verminderd seksueel verlangen en opwindingsstoornis. )

─   Verbetering van communicatie over seksuele wensen en grenzen met partner (o.a. oefening Samen iets ondernemen, Wensen en grenzen, Mythes en misverstanden)

─   Klachten verholpen: terugvalpreventie

─   Klachten niet verholpen: naar stap 4

Stap 4

Intensive therapy

Modificatie van complexe met elkaar samenhangende oorzakelijke of instandhoudende factoren

Psychologische-seksuologische interventies:

─   (Opnieuw) aanleren van adequate stimulatietechnieken (geleide masturbatietraining) (o.a. oefening Role play orgasme, Fantasie tijdens vrijen met jezelf, Seksuele Fantasie Training, Coitusposities met clitorale stimulatie. Indien ook problemen met opwinding: zie Matrix verminderd seksueel verlangen en opwindingsstoornis.)

─   Bijstellen disfunctionele cognities

─   Achterhalen van onderliggende individuele en/of relatieproblematiek samenhangend met angst voor controleverlies

─   Communicatie tussen partners over emoties, seksuele wensen en grenzen (o.a. oefening Samen iets ondernemen, Wensen en grenzen, Mythes en misverstanden)

─   Klachten verholpen: terugvalpreventie

─   Klachten niet verholpen: naar stap 5

Stap 5

Evaluatie

Evaluatie en herformulering doelstelling

─   Ondersteuning

─   Klachten verholpen: terugvalpreventie

─   Acceptatie van de disfunctie

─   Start behandeling ander probleem

Bron: Van Lankveld J., ter Kuile M., Leusink P.(2010). Seksuele Disfuncties, diagnostiek en behandeling. Houten: Bohn Stafleu Loghum.